De hoogoplopende ruzie tussen Italië en de Europese Commissie over de begroting is eind december gesust op basis van cijfers die de Italianen zelf aanleverden. En of dat al niet opmerkelijk genoeg is, beloven de Italianen een reeks bezuinigingen waar vraagtekens bij gezet kunnen worden.

Ternauwernood ontsnapte Italië in december aan een negatieve primeur: het land werd als eerste EU-lidstaat ooit onderwerp van een Europese strafprocedure. Dat gebeurde omdat de begroting van de populistische regering van de Vijfsterrenbeweging en Lega niet volgens de EU-regels was. 

Nieuw plan geëist

In de oorspronkelijke plannen zou het begrotingstekort uitkomen op 2,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp, alles wat jaarlijks in een land wordt verdiend). Dat was weliswaar onder de eis van 3 procent, maar in combinatie met de torenhoge staatsschuld van 131,2 procent van het bbp eiste de EU toch een nieuw begrotingsplan.

Met onder meer de belofte om ruim 10 miljard structureel te bezuinigen, lukte het Italië de Europese Commissie ervan te overtuigen de strafprocedure af te blazen.

Eigen berekeningen

Italië paste de groeiverwachting voor dit jaar aan, van 1,5 naar 1 procent. Die minder optimistische raming was meer in lijn met die van de Italiaanse centrale bank.

Dat had wel tot gevolg dat de staatsschuld van het land , uitgedrukt als percentage van het bbp, wel hoger zou uitkomen, zo berekenden de Italianen zelf. Dat is opmerkelijk, want de Commissie controleert begrotingscijfers van lidstaten normaal gesproken zelf.

Tien miljard bezuinigingen

Toch ging de Commissie akkoord. Dat was vooral te danken aan ruim 10 miljard euro aan bezuinigingen, blijkt uit een document dat de Europese Commissie noodgedwongen openbaar maakte na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur van vijf Nederlandse Tweede Kamerleden.

Er rammelt wel iets aan de bezuinigingsplannen van de Italianen. Allereerst beloven zij dat deze dit jaar 10,2 miljard opleveren, maar volgend jaar nog maar 2,8 miljard euro.

Het verschil tussen de opbrengst van de bezuinigingsmaatregelen dit jaar en volgend jaar, roept ook op het ministerie vragen op, zegt een woordvoerder van het ministerie van Financiën desgevraagd. Begin maart haalde minister Wopke Hoekstra (CDA) al hard uit naar de gang van zaken.

Lastiger om oogje dicht te knijpen

Hoekstra had al laten doorschemeren dat hij het niet eens was met de softe aanpak van Italië. De discussie komt later dit jaar terug als opnieuw de balans wordt opgemaakt, verwacht Roel Schreinemachers, politiek verslaggever van RTL Nieuws. 

“Als de groei in Italië dan weer tegenvalt zal het lastiger zijn voor de Commissie om weer een oogje dicht te knijpen nu voor iedereen duidelijk is hoe dat vorige keer is gegaan. En dat wel erg makkelijk de begrotingsregels aan de kant zijn gezet”, aldus Schreinemachers.

Uitstel investeringen

Van de 10,2 miljard euro aan bezuinigingen is 1 miljard sowieso een eenmalige meevaller, namelijk de verkoop van historisch vastgoed. Maar ook met de andere maatregelen die de Italianen doorvoeren is iets aan de hand.

Bijna 6 miljard van de bezuinigingen komt puur omdat de Italianen investeringen (à 3 miljard) en de verlaging van de pensioenleeftijd (goed voor 2,7 miljard) uitstellen. Die laatste bezuiniging verandert volgend jaar overigens in een extra kostenpost van 1,3 miljard.

Noodgreep: btw verhogen

De Italianen hebben ook al een ontsnappingsclausule voor als niet alle bezuinigingen opleveren waarvoor ze in de boeken staan. Als dat gebeurt, treedt een zogeheten ‘safeguard’-clausule in werking: een verhoging van het btw-tarief om te compenseren voor de niet-gehaalde bezuinigingen.

Het is alleen maar de vraag of die maatregel gebruikt zal worden, omdat een btw-verhoging politiek zeer gevoelig ligt. 

De Commissie vaart niet helemaal blind op de Italiaanse beloften, zo staat in het document dat halverwege februari is opgesteld. De uitvoering van de begrotingsplannen zal nauwlettend in de gaten worden gehouden.

Groei remt aanzienlijk af

Stap één was checken hoe Italië er eind februari voorstond, via het landenrapport. Dat voorspelt weinig goeds voor het land: de groei van 1 procent van 2018 zal dit jaar niet gehaald worden, staat in het rapport.

Of en welke consequenties dit heeft, is onduidelijk. Een woordvoerder van Pierre Moscovici, eurocommissaris van Economische Zaken en Financiën, reageerde niet direct op een verzoek om commentaar.

Europese verkiezingen

De Commissie zal op basis van de aprilcijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat in mei – voor de Europese verkiezingen dus – controleren of het land zich nog wel aan het Europese Stabiliteitspact houdt.

Ook gaat de commissie dan kijken naar de begrotingsplannen van Italië voor de komende twee jaar. 

Bron: Rtlz.nl