Het wetsvoorstel fiscale arbitrage vormt een belangrijke verbetering bij het oplossen van internationale geschillen over dubbele belastingheffing. Met het wetsvoorstel fiscale arbitrage wordt de Europese arbitragerichtlijn in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Met de richtlijn wordt de beslechting van geschillen over dubbele belastingheffing in de Europese Unie verbeterd. Dubbele belasting kan voorkomen als verdragslanden belastingverdragen verschillend uitleggen of toepassen. Toch zijn er nog een aantal aandachtspunten.

Als deze EU-landen er in een onderlinge overlegprocedure niet uitkomen, schrijft de arbitragerichtlijn een verplichte en bindende arbitrage voor. De Europese arbitragecommissie vormt in die gevallen een onafhankelijke scheidsrechter en krijgen zij als nog de zekerheid van een oplossing voor de dubbel geheven belasting. Dit is hoe dat werkt.

Procesverloop bij fiscale arbitrage

Als de belanghebbende zich aan alle termijnen houdt en de onderlinge overlegprocedure niet leidt tot een overeenstemming, leidt een behandeling door de arbitragecommissie tot een eindbesluit waarmee het geschilpunt wordt opgelost. Het is dan vervolgens aan de belanghebbende of hij hier ook mee akkoord gaat. De belanghebbende kan binnen de gestelde termijn van 50 dagen een verzoek indienen voor het instellen van een arbitragecommissie. Hij kan zelfs naar de civiele rechter stappen als het arbitrageproces te lang duurt of als de commissie niet onafhankelijk genoeg is. Ook heeft hij nu meer invloed op het aanleveren van de op de zaak betrekking hebben stukken. De aan te leveren informatie mag in het Nederlands maar aanlevering in het Engels is aan te bevelen.

Publicatie van fiscale arbitragebesluiten

In het wetsvoorstel is ook opgenomen dat het eindbesluit van de arbitragecommissie volledig wordt gepubliceerd of samengevat. Hoewel andere belastingplichtigen aan het gepubliceerde eindbesluit geen rechten kunnen ontlenen, leiden meer publicaties toch tot een aftekening van hoe de arbitragecommissie aankijkt tegen bepaalde situaties. Daarmee is er ondanks het voorbehoud toch sprake van toch precedentwerking.

Fiscale arbitrage kan niet in alle gevallen

De arbitragerichtlijn en het wetsvoorstel fiscale arbitrage betreffen niet alle fiscale geschillen over dubbele belasting. De richtlijn is beperkt is tot juridische belastingheffingssituaties. Op transfer pricing geschillen na, zijn situaties van economisch dubbele belasting die voortvloeien uit een verschillende interpretatie van de BEPS-actiepunten binnen de EU, uitdrukkelijk uitgesloten. Nederland sluit geen kwalificatievraagstukken uit, maar als andere landen dat wel doen, wordt de reikwijdte van fiscale arbitrage toch beperkt. Daarmee blijven een aantal geschillen over dubbele belastingheffing onoplosbaar.

Aandachtspunt 1: termijnen voor fiscale arbitrage

Voor bedrijven die fiscale arbitrage overwegen is het van groot belang om de gestelde termijnen in het oog te houden. Een gemiste termijn kan namelijk direct het einde van de arbitrage betekenen. Allereerst is er de termijn van drie jaar na de eerste kennisgeving van de handeling die tot het geschilpunt aanleiding geeft of zal geven, meestal is dat de belastingaanslag waarin het geschilpunt formeel is opgenomen. Ten tweede moet het besluit tot aanvaarding of afwijzing van de klacht zijn genomen binnen zes maanden na ontvangst van de klacht. De onderlinge overlegprocedure tussen de lidstaten mag twee jaar duren. Daarna moet het verzoek voor een arbitragecommissie binnen 50 dagen zijn ingediend. Dan moet die commissie binnen 120 dagen zijn ingesteld en brengt de arbitragecommissie binnen zes maanden na de dag van instelling advies uit over de beslechting van het geschilpunt. Maar er zijn verschillende verlengingen mogelijk binnen het proces en er is niet geregeld wat er gebeurt als de termijnen worden overschreden.

Aandachtspunt 2: Werkingsregels fiscale arbitrage niet vastgesteld